Blog

Blog

Ostrzyca 501m – najsłynniejszy Polski wulkan, który nie jest wulkanem

Ostrzyca (Ostrzyca Proboszczowicka) wg różnych pomiarów mierzy 499-501m n.p.m. Stanowi najwyższe wzniesienie na Pogórzu Kaczawskim (niedaleko stąd do Złotoryi i Lwówka Śląskiego). Stromy stożkowaty kształt przypomina stratowulkan. Dlatego zwana jest Śląską Fudżijamą (Śląską Fudżi), i jest najbardziej wulkanicznym wzgórzem w Polsce. A to, że nie jest wulkanem, stanowi zupełnie inną historię, o czym za chwilę.

Ostrzycę widać z wielu okolicznych miejsc, przy dobrej pogodzie, nawet z Karkonoszy. Ze szczytu też panorama jest niczego sobie. Ostrzycę najlepiej eksplorować, gdy nie ma liści na drzewach, jak również śniegu. Wtedy wszystko widać najlepiej. W tym gołoborza (rumowiska skalne) i skały w partiach szczytowych, uformowane w słupy bazaltowe. A dokładnie w słupy bazanitu, czyli bazaltu z większą domieszką m.in. oliwinów.

Na wierzchołek prowadzi ścieżka od strony wsi Proboszczów, który objęty jest ochroną rezerwatu przyrody. Jak to zwykle bywa, najciekawsze skały, gołoborza są tam, gdzie ścieżki nie ma. Partie szczytowe są strome.

A jak o jest z tym wulkanem? Na wstępie trzeba sobie jasno powiedzieć, w Polsce nie ma wulkanów, nawet wygasłych. Cała Kraina Wygasłych Wulkanów na Pogórzu Kaczawskim, z Ostrzycą wyłącznie, to tereny powulkaniczne. Bardzo stare. Najmłodszą aktywność wulkaniczną na terenach Polski datuje się na około 15 milionów lat temu (choć istnieje też pogląd, że ostatnie aktywne wulkany działały kilka milionów lat temu). Najstarszą – na pół miliarda lat temu. Dlatego te wszystkie pamiątki powulkaniczne możemy nazywać marketingowo, dla wygody – wulkanami. Lecz tak naprawdę Ostrzyca, to wzgórze pochodzenia wulkanicznego. Tak samo jak inne w okolicy, mu podobne. Wygasły wulkan, a wzgórze powulkaniczne – to zasadnicza różnica. 15-25mln lat to wystarczająca ilość czasu, by przeobrazić wulkan we wzgórze, które ma pochodzenie wulkaniczne, ale wulkanem już nie jest.

Zatem, ten „najbardziej znany polski wulkan”, jest niewielkim fragmentem rdzenia wulkanu tarczowego (nekiem, twardzielcem) z przed ok. 20-25mln lat. Lawa bazaltowa zastygła w kominie wulkanu, a że jest twarda i dobrze się broni przed erozją oraz wietrzeniem, dotrwała do naszych czasów. Dzięki temu Ostrzyca wyglądem przypomina współczesny wulkan. Choć jest tylko reliktem dawnych obszarów wulkanicznych. Przyjmuje się, że jej wierzchołek podczas ostatnich zlodowaceń wystawał ponad lodowiec, czyli był nunatakiem. 

Nie ma się jednak co martwić, że Ostrzyca nie jest wulkanem. Bo ma bardzo dużo wspólnego z nimi. W przeciwieństwie do takiej Ślęży, również położonej na Przedgórzu Sudeckim. Kiedyś uważano, że ma pochodzenie wulkaniczne. I dzisiaj wielu nadal tak mówi. A to nieprawda. Odpornym na erozję skałom - granity, gabra, amfibolity i ofiolity - zawdzięczamy tak potężny masyw, samotnie stojący. Owszem, w masywie Ślęży są zmetamorfizowane czyli przeobrażone skały, mające pochodzenie wulkaniczne. Stanowiły kiedyś dno oceanu. Lecz datuje się je na 350 – 500 milionów lat temu. I stanowią tylko wycinek budowy geologicznej Ślęży. To stanowczo za mało, by Ślężę kojarzyć z wulkanizmem. Natomiast Ostrzycę jak najbardziej można, mimo że jej obecna postać, to stanowczo za mało, aby nazywać ją wulkanem.

Podróżujesz po Polsce i terenach przygranicznych - UBEZPIECZ SIĘ - Ubezpieczenie SZLAKI BEZ GRANIC zapewni TOBIE pełną ochronę, a składkę obliczysz: TUTAJ.

Oto porcja zdjęć z grudniowej Ostrzycy:


Znajdź mnie

Reklama

Wydarzenia

Brak wydarzeń

nationalgeographic-box.jpg
redbull-225x150.jpg
tokfm-box.jpg
tvn24bis-225x150.jpg

Reklama

Image
Klauzula informacyjna RODO © 2024 Grzegorz Gawlik. All Rights Reserved.Projekt NRG Studio
stopka_plecak.png

Search