Polska Jura zwana oficjalnie Wyżyną Krakowsko-Częstochowską to niezwykle urozmaicony mikroświat. Bogactwo atrakcji turystycznych czyni go jednym z najciekawszych w Polsce. Zamki, warownie, grodziska, legendy i dworskie intrygi. Średniowieczni rycerze i królowie. Skalne bramy i ostańce, wąwozy, jaskinie. Neandertalczycy, prehistoryczne zwierzęta i ogromne skamieliny. Rzadka roślinność, wywierzyska krasowe, niewysokie zalesione góry i górskie potoki. Czyż nie brzmi zachęcająco? A to bynajmniej nie wszystko.

Wycieczkę rozpoczynamy w Złotym Potoku, którego największą atrakcją jest Pałac Raczyńskich z przylegającym parkiem i stawem. Obok, w mniej reprezentacyjnym dworku mieści się Muzeum Zygmunta Krasińskiego, jednego z wieszczy okresu romantyzmu, który tu pomieszkiwał w 1857 roku. Miłośnicy ryb mogą odwiedzić jedną z najstarszych w Europie pstrągarni i zabytkowy młyn. Zaraz za Złotym Potokiem tryskają źródła rzeki Wiercicy, która następnie płynie w urokliwej choć trochę mrocznej dolinie. Te wywierzyska krasowe otrzymały nazwy Zygmunta i Elżbiety, a nadał je na cześć swoich dzieci Zygmunt Krasiński. Wypływająca z nich woda charakteryzuje się najwyższą jakością. W okolicy warto odszukać w bukowym lesie niewielkie ruiny zamku Ostrężnik i grupę skalną ze słynną Bramą Twardowskiego na czele. A w sąsiedniej miejscowości niewielką zarastającą lasem sosnowym Pustynię Siedlecką.

Kolejny przystanek to wtopione w skały ruiny średniowiecznego zamku w Mirowie, wybudowanego za czasów króla Kazimierza Wielkiego. Podobnie wyglądał jeszcze niedawno znajdujący się po sąsiedzku zamek w Bobolicach. Dzisiaj, odbudowany bobolicki zamek wygląda okazale, jednakże mirowskie ruiny także mają swoich zwolenników. Pomiędzy nimi rozpościera się pasmo skałek popularne wśród wspinaczy i oferujące efektowną panoramę. Podobnie jak skałki w pobliskich Rzędkowicach. Stanowią swoistą mekkę dla miłośników wspinaczki skalnej. Zarówno tych doświadczonych, jak i tych stawiających pierwsze kroki. Długa biała wapienna skalna ściana dochodzi do 30 metrów wysokości, a najbardziej charakterystyczny w tym rejonie jest ostaniec Wysoka oraz Okiennik Rzędkowicki. Jeżeli ktoś nie uprawia na co dzień wspinaczki skalnej ani nie chce wykorzystać tego miejsca do pierwszych kroków w skałach z instruktorem, warte polecenia jest inne rozwiązanie. Jurajskie skały mają to do siebie, że jeśli nie są samotnymi ostańcami, zazwyczaj z jednej strony opadają pionowo, a z drugiej łagodnie. Tak, że każdy może na nie wejść i podziwiać widoki. W sąsiedniej gminie Podlesice można się wybrać na inną skalną górę – Zborów, mierzącą 462m n.p.m. i słynącą z licznych jaskiń u podnóża. Podlesice to również siedziba grupy jurajskiej GOPR. Zaś w pobliskim Morsku zobaczymy średniowieczne ruiny zamku Bąkowiec a w zimie pojeździmy na nartach w tutejszym ośrodku. Gdy już dotarliśmy w tą okolicę warto w drodze do kolejnego celu wycieczki, zobaczyć jedną z najefektowniejszych jurajskich skał zwaną Okiennikiem Skarżyckim.

Odwiedzając Jurę nie można przegapić największych i dobrze zachowanych ruin zamku we wsi Podzamcze, w gminie Ogrodzieniec. Zamek pochodzący z XIV i XV wieku stoi na wzgórzu noszącym nazwę Góry Zamkowej. Wysokość obliczona na 515-516m n.p.m., czyni ją najwyższą na całej wyżynie. Ruiny, co charakterystyczne w tym rejonie, wtopione są efektownie w wapienne skały. Przy odrobinie szczęścia możemy natrafić na rycerskie pokazy i inne organizowane tu imprezy. A gdyby ktoś został na noc, to musi się liczyć ze spotkaniem wielkiego Czarnego Psa – straszącego w ruinach ducha. W sąsiedztwie stworzono inne atrakcje: zrekonstruowaną średniowieczną osadę na Górze Birów, park miniatur zamków jurajskich, machin wojennych wraz z placem zabaw i park linowy, potocznie określany „małpim gajem”.

Przemieszczając się w kierunku Krakowa w jurajskiej wsi Smoleń znajdziemy Grodzisko Pańskie. Wzgórze liczy 462m wysokości i stanowi zespół skał z wewnętrznymi placami i przejściami skalnymi. Miejsce to w średniowieczu stanowiło gród obronny. Dzisiaj sztuczne ułatwienia pozwalają na eksplorację wzgórza. Jeżeli komuś mało ruin zwanych tutaj Orlimi Gniazdami, to obok Smolenia trafi na kolejne, o podobnej historii do innych. Zamek wybudowano w średniowieczu, a za obecny stan w dużej mierze odpowiada najazd szwedzki z XVII wieku i późniejsze zagospodarowywanie budulca przez miejscową ludność.

Za Smoleniem pożegnamy województwo śląskie na rzecz małopolskiego i będziemy mięli do przejechania dłuższy odcinek. Już na terenie Ojcowskiego Parku Narodowego miniemy oblegany przez turystów zamek królewski w Pieskowej Skale i charakterystyczną skałę - Maczugę Herkulesa, by następnie przerwać podróż w Ojcowie. Czeka tutaj na nas bezmiar atrakcji. Zabytkowa drewniana kaplica Na Wodzie, wybudowana w stylu szwajcarsko-ojcowskim. Ruiny zamku królewskiego na Złotej Górze. A obok stary park zdrojowy i piękne stare wille, w których Muzeum Ojcowskiego Parku Narodowego i Muzeum Etnograficzne. Wśród interesujących ekspozycji są wydobyte w okolicach wielkie skamieliny czy film 3D ukazujący prehistorię tych terenów. Niezwykły krajobraz zagwarantuje nam meandrujący Prądnik wąską doliną wśród fikuśnych skał. W jego nurcie spotkamy pstrąga potokowego, z kolei na okolicznych łąkach i skałach można spotkać nieszkodliwego gniewosza plamistego czy jaszczurkę zwinkę. Ze względu na niemalże górskie widoki warto wybrać się szlakiem przez Górę Koronną (436m n.p.m.), po drodze odwiedzając Jaskinię Ciemną, której korytarze osiągają ponad 200m długości. Jaskinia oferuje stałą, chłodną temperaturę, blisko stuprocentową wilgotność i niewielką szatę naciekową. Przy odrobinie szczęścia dostrzeżemy nietoperze i spotkamy sporego pająka, jakim jest sieciarz jaskiniowy. Jaskinia słynie z największej na Jurze komory skalnej przekraczającej 10m wysokości. Natomiast przed wejściem na tzw. Oborzysku odkryto ślady człowieka sprzed ok. 120 tysięcy lat, co czyni to miejsce jedną z najstarszych siedzib ludzkich w Polsce. Wydobyto tu również liczne kości niedźwiedzia jaskiniowego i rosomaka.

Po przeciwległej stronie Doliny Prądnika znajduje się szlak do słynnej Jaskini Łokietka (320m dł.). Mijamy Źródło Miłości, skalną Bramę Krakowską i częściowo skalnym wąwozem dojdziemy do jej wylotu u szczytu Chełmowej Góry (472m n.p.m.). Podobno ukrywał się w niej król Władysław Łokietek przed czeskim królem Wacławem II. Spacerując Doliną Prądnika koniecznie trzeba zwrócić uwagę na okoliczne skały o intrygujących nazwach jak Igła Deotymy, Pięciopalcówka, skały Panieńskie, Kawalerskie. Chociaż Ojcowski to najmniejszy Park Narodowy w Polsce, to na pewno nie najmniej atrakcyjny. Świadczy o tym choćby lista zacnych gości, wśród których byli: król Stanisław August Poniatowski, Stanisław Staszic, Hugo Kołłątaj, Fryderyk Chopin czy Julian Ursyn Niemcewicz.

15 kilometrów od Krakowa znajduje się Dolina Bolechowicka - część Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie. U jej wejścia stoją dochodzące do 30-stu metrów skały tworzące bramę. A i dalej poruszamy się w skalnym wąwozie. Dnem poprowadzono szlaki piesze w tym Małopolski Szlak Geoturystyczny. W skałach można dostrzec skamieliny zwierząt i rafy koralowej, pamiątki po jurajskim morzu. Obecnie dnem płynie krystalicznie czysty potok Bolechówka, tworzący miejscami niewielkie kaskady. W dobrze nasłonecznionych miejscach znajdziemy liczną roślinność kserotermiczną (pod ochroną). Dolina Bolechowicka i sąsiednia Kobylańska, to popularne miejsca wśród wspinaczy, których tu często spotkamy. Cała okolica posiada cenne walory turystyczne, do której zalicza się również kolejne dolinki: Będkowską, Szlarki i Racławki.

Mimo że od Złotego Potoku do Doliny Bolechowickiej do pokonania jest ledwie około 110 kilometrów, to bez selekcji zaprezentowanych miejsc, jeden dzień na pokonanie trasy może nie wystarczyć. Nie powinno nas to martwić. Polska Jura to tereny iście baśniowe. Na każdym kroku czuć bogatą historię. Ponadto w każdej gminie znajdziemy miejsca, gdzie można przenocować i zjeść, często coś regionalnego.